Historia Krasnobrodu i Parafii

[dropcap]H[/dropcap]istoria Krasnobrodu idzie w parze z historią parafii rzymskokatolickiej. Ta z kolei nie rozłącznie związana jest z objawieniem się Matki Bożej, uzdrowieniem Jakuba Ruszczyka i znalezieniem cudownego obrazka.

Perła roztocza jaką jest Krasnobród i jego okolice to dzieło Stwórcy i współpracujących z Nim ludzi. Miasteczko położone jest nad Wieprzem 24 km na południe od Zamościa, w centrum nowopowstałej 25 marca 1992 roku diecezji zamojsko-lubaczowskiej. Zdrowe powietrze, swoisty klimat, rzeźba terenu, piękne lasy, strumyki wód i kwieciste łąki w dolinie Wieprza, skaliste wapienne wzgórza, z których przemawia poprzez odciski flory i fauny historia z przed dziesiątków milionów lat – to wielki dar Boży. Prawdziwym darem niebios jest Matka Boża, pocieszycielka ludu Zamojszczyzny, przebywająca od 1649 roku w swoim obrazie. To dzięki Jej objawieniom i łaskom, którymi szczodrze darzy, Krasnobród stał się duchową stolicą południowowschodniej części kraju i dumą Zamojszczyzny (historię obrazka umieszczono w Kaplicy Objawień na wodzie).

Krasnobród jako miasto jest notowany od 1576 roku. Do roku 1631 był w posiadaniu rodu Leszczyńskich, po nich stanowi własność Lipskich, od roku 1647 Zamojskich, po roku 1671 Tarnowskich, Mycewskich i od roku 1880 Fudakowskich. W związku z przejściem Leszczyńskich na kalwinizm w roku 1585 w Krasnobrodzie powstaje zbór kalwiński. Stanowi silny ośrodek modnej wśród naszych wielmożów, bo idącej z zachodu nowej religii. Kalwinizm w Krasnobrodzie przetrwał ok 100 lat. W roku 1673 Jan Stanisław Tarnowski zbór kalwiński oddał na kościół katolikom. A biskup chełmski Jacek Święcicki w 1679 roku osadził w nim Dominikanów.

Największych dewastacji w Krasnobrodzie dokonywali Kozacy i Tatarzy, których Jan Sobieski pędził aż pod Narol. Wielki Hetman, a późniejszy Król Polski w Krasnobrodzie na pewno był 4 razy, o czym świadczą pisane stąd do żony Marysieńki listy. Do Żółkwi, gdzie miał swój majątek i Lwowa jeździł przez Krasnobród. Podobno Marysieńka Sobieska jadąc z Żółkwi do Warszawy podczas niespodziewanego porodu w karczmie przy klasztorze urodziła syna Władysława Konstantego.

W czasie wojny szwedzkiej w 1703 roku nieszczęścia omijały nasze miasto. Podczas wojen napoleońskich tutejszy klasztor obciążony był podatkami na rzecz wojska. Po powstaniach listopadowym i styczniowym, w których Krasnobrodzianie brali czynny udział, przez rząd carski byli represjonowani, a Krasnobród w 1864 roku został pozbawiony praw miejskich i herbu. Na mocy rozporządzenia z dnia 27 października 1864 roku kasacie uległ klasztor w Krasnobrodzie. Od tego czasu parafię przejmują księża diecezjalni. W czasie rewolucji 1905 roku mieszkańcy Krasnobrodu strajkami zaznaczali swoje dążenia wolnościowe. Ziemię Krasnobrodzką nie ominęła I wojna światowa o czym świadczą metalowe krzyże na grobach tutejszego cmentarza z datą 1915 roku. W czasie II wojny światowej bardzo ucierpiała miejscowa i okoliczna ludność: obozy, więzienia, wysiedlenia i rozstrzeliwania.

Dziś Krasnobród rozwija się, powstają nowe domy, pensjonaty, ośrodki wczasowe i sieć kościołów w okolicznych wioskach. Największym i najpiękniejszym ciągle wzbogacanym zabytkiem jest Zespół Klasztorny. Stanowi go: barokowy kościół, podominikański klasztor, modrzewiowy spichlerz z 1795 roku, aleja kasztanowo-brzozowa pod nazwą NMP wraz z zabytkowymi 3 kaplicami i Kaplicą Objawień na Wodzie, wokół której znajdują się dróżki różańcowe – powstały w 1994 roku staraniem ks. Romana Marszalca, wykonane przez miejscowego artystę Andrzeja Gontarza z ofiar tutejszych parafian. Pod kaplicą pulsuje setek źródeł, a po wodę przyjeżdża mnóstwo ludzi. Dla wierzących jest to cudowna woda, a dla sceptyków dobra woda. Przyjeżdżają pielgrzymi z bardzo dalekich stron z nadzieją powrotu utraconego zdrowia i błogosławieństwa dla swoich rodzin. Ojciec Jacek Majewski w książce „Pustynia w Raj Zamieniona” wydana w 1753 roku w Lublinie notuje dziesiątki uzdrowień. Oto fragment: „Z miejsca rozkosz, bo z raju czemu płynie rzeka? Jeśli na to ciekawość odpowiedzi czeka? Niechaj wie, że tam raj jest, gdzie o jego brzegi kanałami spienione flukta swoje biegi pędzą. Tak z ciebie Raju Krasnobrodzki Lesie, źródło cudne łask Pani, nektar w sobie niesie. Trudno by wierzyć zatem, że raj w Krasnobrodzie, gdyby tego dokument, nie był w cudnej wodzie”. Liczne przypadki uzyskanych łask są nadal notowane, a ich opisy, przechowywane w prowadzonym archiwum parafialnym.

1W kierunku południowowschodnim w odległości 2,5 km od kościoła parafialnego na zboczu leśnym znajduje się przepiękna drewniana kaplica p.w. św. Rocha z Montpelier. Kult tego świętego datuje się od niepamiętnych czasów, podobno sprowadziła go do Polski Maria Kazimiera Sobieska.

2Przy kościele znajduje się Kalwaria Krasnobrodzka powstała w latach 1981-1982 staraniem ks. Proboszcza Kazimierza Wójtowicza i Parafian. Stanowią ją 84 figury o naturalnej wielkości z drewna lipowego dłuta Lucjana Boruty – ludowego artysty z Drohiczyna.
W zabytkowym dziedzińcu znajduje się zespół muzealny pod nazwą Parafialne Muzeum Regionalne wraz z Ptaszarnią, którego twórcami są ks. Kazimierz Wójtowicz i Ks. Roman Marszalec (lata 1981-1990).

Kościół parafialny i kościoły filialne.

Obecny kościół został wybudowany w latach 1690-1699 jako wotum wdzięczności żony Króla Jana III Sobieskiego Marii Kazimiery zwanej Marysieńką za cudowne jej uzdrowienie. Ten fakt został uwieczniony na frontonie kościoła w języku łacińskim, a w tłumaczeniu polskim brzmi: „Panu Najlepszemu i Największemu, kosztem i nakładem Najjaśniejszej Marii Kazimiery, Królowej Polski, towarzyszki życia świętej pamięci Najjaśniejszego i Najpotężniejszego w świecie Jana III, Króla Polski, jako wypełnienie ślubów za odzyskane w tym miejscu przed cudownym obrazem, a już bezpowrotnie utracone zdrowie, ten święty przybytek został wzniesiony ku czci Najświętszej Dziewicy Maryi i poświęcony w roku 1699”.

3Świątynię wybudowano w stylu barokowym. Projektantem był Jan Michał Link, major artylerii twierdzy zamojskiej. Jest on projektantem 8 kościołów m.in. kilku w Ordynacji Zamojskiej: Janów Lubelski, Radecznica, Zamość – Kościół Franciszkański i Reformatów (obecna św. Katarzyna). Kościół w Krasnobrodzie jest jednonawowy, o zwężonym prezbiterium i dobudowana kruchtą. Kruchtę wraz z bramą zaprojektował Jan Maucher – dobudowano je równolegle czasowo w 1778 roku. Wnętrze kościoła wypełniają: ołtarz główny i 4 boczne – wszystkie bogato złocone. Na uwagę zasługuje tzw. ołtarz soborowy, prawdopodobnie pochodzi z prywatnej kaplicy Jana III Sobieskiego. W 1975 roku staraniem ks. Kazimierza Wójtowicza i parafian powstały nowe 33 głosowe organy firmy Kamińskich z Warszawy na których w miesiącach wakacyjnych odbywają się koncerty organowe. Koncertują tu głównie wirtuozi polscy, a także z Europy Zachodniej, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Południowej, a także z egzotycznej Australii i Japonii. W roku 1998 kościół wzbogacono witrażami o tematyce różańcowej. Powstały one w pracowni Zbigniewa Jaworskiego we Wrocławiu zaprojektowane przez Konstatnego Łyskowskiego z Gdańska, staraniem ks. Romana Marszalca i parafian. Witraże poświęcił w dniu 2 lipca 1999 roku bp Mieczysław Cisło tutejszy rodak.

W roku 2009 na kościele wymieniono pokrycie dachu z blachy na ceramiczną dachówkę i wyremontowano wieżę, pokryto blachą miedzianą. Podczas remontu na wieży znaleziono dokument z 1864 roku napisany przez O. Turzynieckiego ostatniego przeora Ojców Dominikanów. O. Turzyniecki opisuje czasy terroru po Powstaniu Styczniowym. W latach 1985-1991 staraniem ks. Romana Marszalca i wiernych wybudowano 5 kościołów filialnych: Majdan Mały p.w. św. Izydora, Wólka Husińska p.w. św. Jana Chrzciciela, Majdan Wielki p.w. św. Brata Alberta Chmielowskiego, Dominikanówka p.w. św. Dominika i Jacnia p.w. Miłosierdzia Bożego i rozbudowano kościół w Łuszczaczu p.w. św. Krzyża oraz w Hutkowie p.w. św. Stanisława Kostki. W latach 2000-2007 w Krasnobrodzie dzielnica Podzamek wybudowano kościół p.w. Zesłania Ducha Świętego. Świątynia powstała z ofiar parafian i pielgrzymów, a jego budowniczym był ks. Roman Marszalec. Dnia 27 maja 2007 roku w asyście ks. Biskupa Jana Śrutwy kościół poświęcił ks. Bp Wacław Depo i dekretem z dnia 26 sierpnia 2007 roku erygował parafię, której proboszczem został ks. Roman Sawic.

Od 1884 roku Krasnobród staje się ośrodkiem kuracyjnym. Stało się to za sprawą dr Alfreda Rosse, który zorganizował pierwsze w Polsce sanatorium przeciwgruźlicze. Chorych leczono kumysem (kobyle mleko), które dostarczał Tatar od specjalnie hodowanych mlecznych klaczy. W 1949 roku pałac Fudakowskich grunta i budynki władza ludowa bezprawnie zabrała właścicielom i przeznaczono na szkołę partyjną. W roku 1950 Wojewódzki Wydział Zdrowia w Lublinie utworzył przeciwgruźlicze sanatorium dla dzieci. W 1957 roku powstaje Sanatorium Rehabilitacyjne dla dzieci reumatycznych. W 1994 roku wprowadzono nową metodę leczenia przez tzw. hipoterapię. Są wszelkie dane ku temu, aby rozwijać tradycje uzdrowiskowe (Krasnobród uzyskał tytuł Uzdrowiska) w związku z tym, że na łąkach pod Majdanem Wielkim znajdują się pokłady burowiny.

Od 1975 roku w Krasnobrodzie funkcjonuje Dom Opieki Społecznej, a od 1995 roku działalność prowadzi Dom Opieki Społecznej, w którym troską objęci są psychicznie chorzy.